سخت جا رفتن دنده خودرو، همیشه راه‌حل‌های گران‌قیمت ندارد، مثلاً ممکن است با اضافه کردن مقداری روغن واسکازین ناقابل مشکل رفع شود. اما توجه نکردن به این نشانه‌ها قطعاً هزینه‌های سنگینی روی دست‌تان می‌گذارد و در نهایت باعث خرابی کامل گیربکس ماشین شما می‌شود. بسیاری از رانندگان مشکل جا نرفتن دنده ماشین را تجربه می‌کنند، اما برای پایان دادن به این قضیه پیشنهاد می‌کنیم این مقاله از همراه مکانیک را در مورد دلایل جا نرفتن دنده خودرو بخوانید و از راهکارهای موجود در این زمینه آگاه شوید.
علت‌های جا نرفتن دنده ماشین چیست؟
در ادامه به مهم‌ترین مواردی که باعث بد جا رفتن دنده ماشین می‌شوند می‌پردازیم تا در صورتی که با آن روبرو شدید بدانید که منشأ این مشکلات عمدتاً از کجا می‌آیند.
مهم‌ترین دلایل جا نرفتن دنده ماشین عبارت‌اند از:
۱ – کم شدن واسکازین گیربکس
واسکازین یا همان روغن گیربکس را حتماً چک کنید. طول عمر این روغن از روغن‌موتور بیشتر است و عمده مشکلات مربوط به واسکازین به دلیل نشتی و کم شدن آن است. اگر حس می‌کنید دنده شما مثلاً در زمستان سفت‌تر جا می‌رود ممکن است با یک واسکازین مناسب عملکردش نرمال شود. در شرایطی که واسکازین کم یا خالی شود ممکن است جعبه دنده به‌کلی آسیب ببیند پس این مسئله را خیلی جدی بگیرید. بهترین راه این است که هر چند سال یکبار، مخصوصاً در زمان تعویض صفحه کلاچ روغن گیربکس را عوض کنید. البته روغن مصرفی هم باید متناسب با خودروی شما باشد. در گیربکس‌های اتوماتیک زمان توصیه شده برای تعویض روغن کوتاه‌تر است.
اگر به دنبال علت جا نرفتن دنده یا بد جا رفتن دنده روبه‌رو هستید، واسکازین جعبه‌دنده اولین چیزی است که باید چک کنید زیرا کمبود آن می‌تواند تأثیر مخربی روی سیستم انتقال داشته باشد و عملکرد آن را دچار مشکل کند. پس حواستان به واسکازین گیربکس باشد. برای مثال ممکن است که جایی نشتی داشته باشد که باید به شکل فوراً جلوی آن را بگیرید.
۲ – کیفیت بد واسکازین و غلظت کم آن
کیفیت بد واسکازین می‌تواند یکی از علت های سفت شدن دنده خودرو باشد. روغن گیربکس، باید متناسب با استاندارد سفارش شده از طرف کمپانی باشد و از ریختن واسکازین‌های نامناسب و بی کیفیت جدا خودداری کنید.
اگر عمر خودروی شما بالاست پیشنهاد می‌کنیم که واسکازین را عوض کنید؛ طبیعتا این روغن دیگر کیفیت مطلوب را ندارد. برای این کار کافیست نوار گیربکس را بیرون بکشید و آن را تمیز کنید. در بعضی خودروها محفظه روغن مجزاست و با باز کردن درب آن از حجم و کیفیت آن مطلع می‌شوید. توجه داشته باشید که بوی روغن سوخته ندهد و رنگ آن قهوه‌ای نشده باشد.
۳ – وجود مشکل در سیستم کلاچ
محتمل‌ترین علت جا نرفتن دنده ماشین در حالت روشن، مشکلات کلاچ است. تمام شدن صفحه کلاچ از مشکلات شایع و رایجی است که هر راننده‌ای با آن مواجه می‌شود. اولین نشانه ضعیف شدن صفحه کلاچ هم سفت شدن پدال کلاچ و جا نرفتن در حالت روشن است. نهایتاً کار به جایی می‌کشد که دنده کلاً جا نرود. باتوجه‌به سخت بودن تعویض صفحه کلاچ و هزینه بالای قطعات موردنیاز توصیه می‌کنیم مسئله را جدی بگیرید و برای نگهداری آن از صرف هزینه لازم دریغ نکنید.
معمولاً در خودروهای قدیمی‌تر مثل پژو و پراید که قابل رگلاژ کردن هستند، مشکل سفتی یا خشکی کلاچ راحت‌تر حل می‌شود. ولی در خودروهایی با سیستم گیربکس مدرن‌تر، مثل رانا، کلاچ به‌آسانی رگلاژ نمی‌شود و علت سفت شدن کلاچ به قدت خود باقی می‌ماند. گاهی ممکن است سیم کلاچ یا پایه‌های آن دچار خرابی شده باشند و به‌اصطلاح صفحه کلاچ درست درگیر نشود. پاره شدن سیم کلاچ در نتیجه فرسودگی می‌تواند کاملاً اختیار گیربکس را از راننده بگیرد.
یکی دیگر از مشکلات، تمام شدن دیسک صفحه کلاچ است. در این حالت صفحه کلاچ به‌سختی درگیر می‌شود و در نتیجه، دنده جا نمیرود. همچنین توجه داشته باشید که اگر مایع هیدرولیک که در سیلندر اصلی کلاچ جریان دارد با افزایش کارکرد خودرو دچار نشتی شده باشد، کلاچ و دنده شما نیز با مشکل روبرو می‌شوند.
اگر هنگام خاموش بودن خودرو، دنده به‌راحتی جا می‌خورد و در زمان روشن بودن خودرو دنده جا نمی‌خورد، به‌احتمال‌قوی مشکل در کلاچ خودرو است.
۴ – عملکرد نادرست دنده‌ها علت جا نرفتن دنده
یکی دیگر از علت‌های جا نرفتن دنده خودرو یا بد جا رفتن آن، وجود اختلال در عملکرد خود دنده‌ها یا همان گیربکس است. در این مواقع، این احتمال وجود دارد که تنظیم چرخ‌دنده‌ها به‌هم‌خورده باشد. اگر هنگام جابه‌جایی و تعویض دنده‌ها صدای عجیبی شنیده می‌شود باید بدانید که مشکل از قرارگرفتن اشتباه دنده‌ها به روی‌هم است و در اسرع وقت آن را بررسی کنید.
در این شرایط راه تعمیر احتمالاً پایین آمدن کامل گیربکس و حتی شاید تعویض کامل جعبه دنده باشد. پس بهتر است اگر در حین رانندگی و تعویض دنده‌ها، صدای عجیب و متفاوتی شنیدید، زودتر به تعمیرگاه مراجعه کنید تا هزینه شما چندبرابر نشود.
یک اتفاق دیگر که ممکن است هنگام تعویض دنده با آن روبه‌رو شوید، بازگشت دوباره دنده به حالت خلاص است. اگر پس از جا رفتن دنده خودرو، دنده مجدداً به حالت خلاص برگشت، این احتمال وجود دارد که غلاف کشویی گیربکس یا دنده خودرو دچار ساییدگی شده باشد. البته ممکن است که بلبرینگ‌ها و بوش‌های داخلی هم دچار خرابی شده باشند.
علت خوب جا نرفتن دنده، ممکن است به دلیل خرابی اهرم دنده هم باشد که معمولاً با صدایی همراه است. دلیل دیگر وقتی دنده ماشین جا نمی رود، عملکرد نادرست ماهک دنده است. ماهک دنده وظیفه جابه‌جایی کشویی دنده را بر عهده دارد. بخش‌های دیگر گیربکس مثل سلکتور می‌تواند باعث همین بدقلقی دنده شود. به همین علت، پیشنهاد می‌کنیم حتماً شکستگی یا روغنی بودن آن را بررسی کنید.
در آخر باید بگوییم که عملکرد نادرست فلایویل (چرخ لنگر) که وظیفه تعویض دنده را بر عهده دارد هم یکی دیگر از عوامل بد جا رفتن دنده است. معمولاً زمانی که فلایویل شکسته یا فرسوده باشد این اتفاق رخ می‌دهد.
پس علاوه بر مشکل ذکر شده، در شرایطی مثل وقتی خودرو گاز می‌خورد ولی خوب حرکت نمی‌کند یا در هنگام تعویض دنده صدای غیرعادی می‌دهد احتمال زیاد باید از مکانیک خود بخواهید صفحه کلاچ و گیربکس خودروی شما را بررسی کند.
بنابراین اگر از خودتان می‌پرسید چرا دنده جا نمیرود باید بگوییم که ممکن است خود دنده‌ها دچار مشکل شده باشند.
۵ – وجود نقص در سنسور الکتریکی
معمولاً در ماشین‌های پیشرفته و اصطلاحاً مدل‌بالا، انتقال قدرت توسط سیستم‌های رایانه‌ای پیشرفته کنترل می‌شود. حال اگر این سیستم دچار نقص شود، ممکن است باعث اختلال در عملکرد گیربکس و سفت جا رفتن دنده شود.
متأسفانه برای برطرف‌کردن این مشکل، کاری از دست شما ساخته نیست و باید به تعمیرگاه‌هایی که ابزار و وسایل تشخیص پیشرفته دارند مراجعه کنید.
۶ – اشتباهات رانندگی و درست جا نزدن دنده
اگر به شکل مداوم رانندگی می‌کنید، حتماً برای شما هم پیش‌آمده که هنگام رانندگی فراموش کرده‌اید که کلاچ را به طور کامل بگیرید. در این شرایط دنده ماشین جا نمیرود و صدایی از آن می‌آید. این مورد به دلیل عدم استفاده درست و گرفتن کامل کلاچ اتفاق می‌افتد. یادتان باشد در هنگام شروع به حرکت و دنده یک نیازی نیست دور موتور بالای ۳ هزار برود. مهم‌تر از همه اینکه در سربالایی‌ها ماشین را با کلاچ کنترل نکنید و از ترمز دستی کمک بگیرید تا عمر صفحه کلاچ و گیربکس بیشتر شود و از صرف هزینه‌های بالای تعویض و تعمیر معاف شوید.
درصورت نیاز به یدکش حمل خودرو در صفادشت با ما تماس بگیرید
منبع دیوار